Przewodnik po regeneracji

#regeneracja #POI #niepłodnosc #niewydolnoscjajnikow #menopauza #ciaza #rak

REGENERACJA JAJNIKÓW - to innowacyjna procedura mająca na celu przywrócenie funkcji jajników poprzez biostymulację wysoko stężonym osoczem bogatopłytkowym (HD-PRP), komórkami macierzystymi ze szpiku lub sznura pępowinowego, lub poprzez zastosowanie egzosomów.

Udowodniono, że działanie takie ma korzystny wpływ na strukturę i funkcję jajników, szczególnie u pacjentek z niewydolnością jajników, niską rezerwą jajnikową lub poddawanych zabiegom zapłodnienia in vitro (IVF) o złym rokowaniu.

Wysoko stężone osocze bogatopłytkowe, a także pobrany bezpośrednio przed zabiegiem szpik kostny jest autologicznym materiałem biologicznym.

HD-PRP wraz z komórkami macierzystymi ze szpiku uzyskuje się po wypreparowaniu składników próbki krwi i szpiku w procesie cytometrii przepływowej.

Po aktywacji HD-PRP wraz z komórkami macierzystymi uruchamiają procesy, które powodują uwalnianie czynników wzrostu. Czynniki wzrostu stymulują własne mechanizmy regeneracyjne organizmu, prowadzące do naprawy uszkodzonej lub zniszczonej tkanki, sprzyjając, w tym konkretnym przypadku, odbudowie i odmłodzeniu jajników.

Zabiegi regeneracji tkanki jajnikowej z zastosowaniem HDPRP, komórek macierzystych ze szpiku lub sznura pępowinowego są uważane za bezpieczne i wolne od działań niepożądanych w porównaniu z klasycznym leczeniem hormonalnym.

I.       WSKAZANIA DO REGENERACJI JAJNIKÓW

A.    Poor Ovarian Response (POR)

1.     Zaawansowany wiek matki (≥40 lat) lub jakikolwiek inny czynnik ryzyka wystąpienia POR;

2.     Wcześniejszy POR (≤3 oocyty w konwencjonalnym protokole stymulacji);

3.     Niska rezerwa jajnikowa (AFC<5-7 pęcherzyków lub AMH <0,5 -1,1 ng/ml)

B.    Przedwczesna niewydolność jajników (POI)

1.     Wiek <40 lat

2.     oligo/amenorrhea przez co najmniej 4 miesiące,

3.     podwyższony poziom FSH >12 IU/l w dwóch badaniach pobranych w odstępie >4 tygodni

C.    Po leczeniu onkologicznym, gdy doszło do uszkodzenia jajników

D.    Inne wskazania

1.     zaburzenia miesiączkowania, PCOS

2.     zaburzony rozwój zarodków

3.     nieprawidłowa implantacja

EFEKTY KLINICZNE REGENERACJI JAJNIKÓW:

• wpływ na dojrzewanie pęcherzyków, owulację i produkcję oocytów,

• przywrócenie równowagi hormonalnej między FSH, LH i AMH, E2 (obniżenie poziomu FSH i LH, wzrost poziomu AMH i E2)

• wzrost odsetka ciąż i żywych urodzeń,

• powrót cyklu miesiączkowego.

II.       CZYM REGENERUJEMY?

A.    OSOCZE BOGATOPŁYTKOWE O DUŻEJ GĘSTOŚCI (HDPRP)

1.     PRP HD jest skoncentrowaną formą autologicznego osocza otrzymywaną z pełnej krwi pacjentki

2.     koncentracja płytek zwiększona >2 milionów/uL

3.     leczenie i regeneracja tkanek poprzez uwalnianie cytokin zawartych w płytkach:

•           czynnik wzrostu śródbłonka naczyniowego (VEGF), 

•           insulinopodobny czynnik wzrostu I (IGF-1) i II (IGF-2), 

•           naskórkowy czynnik wzrostu (EGF), 

•           transformujący czynnik wzrostu (TGF-beta) i wiele innych.

•           czynniki wzrostu w płytkach krwi aktywowane po urazie tkanki.

4.     wykorzystuje zdolności samoleczenia organizmu

Korzyści z podania HD-PRP do jajników:

•           Pobudza rozwój pierwotnych pęcherzyków

•           Przywraca prawidłowe mikrośrodowisko jajnika

•           Zmniejsza degenerację i zanikanie prawidłowych pęcherzyków

•           Przyspiesza tworzenie sieci naczyń krwionośnych, poprawia ukrwienie

•           Stymuluje procesy anaboliczne

•           Ułatwia kontrolę stanu zapalnego

Korzyści z podania HD-PRP do otrzewnej:

Dootrzewnowy wlew PRP może wspomagać regenerację i reaktywację tkanki jajnikowej poprzez

·       aktywację uśpionych pęcherzyków,

·       zwiększenie objętości kory jajnikowej,

·       indukcję tworzenia naczyń krwionośnych w dysfunkcyjnej tkance jajnikowej.

B.    KOMÓRKI MACIERZYSTE ZE SZPIKU (BMD-MSC)

Zalety BMD-MSC:

a)     mają potencjał do odnawiania się,

b)    niska immunogenność,

c)     mogą różnicować się w komórki układu rozrodczego,

d)    wydzielają dużą liczbę czynników wzrostu i cytokin komórkowych ukierunkowanych na regenerację i różnicowanie komórek,

e)     działanie przeciwzapalne,

f)      działanie immunoregulacyjne

g)    promowanie antyapoptozy (zapobieg,anie śmierci komórek),

h)    przeciwdziałanie zwłóknieniu,

i)      kontrolowanie lokalnego stresu oksydacyjnego.

BMD-MSC uzyskujemy w wyniku biopsji szpiku (najczęściej kości piszczelowej) wykonywanej bezpośrednio przed zabiegiem regeneracji jajników.

C.    KOMÓRKI MACIERZYSTE ZE SZNURA PĘPOWINOWEGO (HUC-MSC)

Zalety HUC-MSC:

a)     niska immunogenność 

b)    promują regenerację tkanek poprzez wydzielanie cząsteczek, takich jak czynnik wzrostu keratynocytów (KGF), czynnik wzrostu hepatocytów (HGF), naskórkowy czynnik wzrostu (EGF) i inne cytokiny,

c)     indukują różnicowanie makrofagów z fenotypów prozapalnych do fenotypów przeciwzapalnych ukierunkowanych na regenerację i różnicowanie komórek,

d)    hamują proliferację komórek odpornościowych, takich jak limfocyty T, limfocyty B i komórki Tfh,

e)     zmniejszają stan zapalny poprzez wydzielanie interleukiny-10 (IL-10) i interleukiny-4 (IL-4),

f)      działanie przeciwzapalne: HUC-MSC hamują wydzielanie czynnika zapalnego interleukiny-1β (IL-1β), czynnika martwicy nowotworów-α (TNF-α) i interleukiny-8 (IL-8), zmniejszając stan zapalny i stres oksydacyjny, hamując w ten sposób apoptozę komórek,

g)    przeciwdziałanie zwłóknieniu,

h)    kontrolowanie lokalnego stresu oksydacyjnego,

i)      regulacja niekodującego RNA: HUC-MSC mogą wpływać na ekspresję mikroRNA (miRNA), długich niekodujących (lncRNA) i kolistych RNA (circRNA), pośrednio regulując ich geny docelowe i osiągając efekty terapeutyczne.

D.    KOMÓRKI MACIERZYSTE ZE SZNURA PĘPOWINOWEGO HUC-MSC + EGZOSOMY

Egzosomy to mikropęcherzyki wytwarzane przez komórki naszego ciała. 

•           są to drobne cząstki zawierające białka, lipidy, RNA i DNA, które mogą być przekazywane do innych komórek, dzięki nim komórki mogą się między sobą komunikować,

•           egzosomy zawierają podobne czynniki wzrostu i różnicowania, które są obecne w MSC, ale mają przewagę nad MSC dzięki takim cechom, jak: mniejszy rozmiar, mniejsza złożoność, zwiększona stabilność, dłuższa obecność w obiegu,

•           znajdują zastosowanie w chorobach o podłożu zapalnym, immunologicznym oraz nowotworowym,

•           jaka jest dodatkowa rola egzosomow?

a)     wpływają na ekspresję genów, produkcję białek oraz funkcje życiowe komórek,

b)    działają jako nośniki czynników wzrostu, które pobudzają odnowę komórkową i naprawę tkanek,

c)     stymulują tworzenie kolagenu i elastyny.

DROGA PODANIA

W zależności od dostępności jajników przezpochwowa (biopsja jajników w znieczuleniu pod kontrolą usg ) lub droga laparoskopii.

REGENERACJA ENDOMETRIUM

Podobnie jak w przypadku regeneracji jajników obserwuje się korzystny wpływ podania HD PRP i komórek macierzystych do jamy macicy i endometrium. Polega on na przeprogramowaniu dysfunkcyjnej tkanki endometrium lub naprawie uszkodzonego endometrium. NIeprawidłowa struktura endometrium wywołana przewlekłym stanem zapalnym lub bliznowaceniem błony śluzowej macicy może utrudniać implantację zarodka zarówno w przypadku ciąży naturalnej, jak i procedury IVF.

Powodzenie implantacji zarodka jest też ściśle związane z grubością endometrium. Udowodniono, że połączone zastosowanie wewnątrzmacicznej i wewnątrzjajnikowej iniekcji autologicznego PRP może skutkować wzrostem grubości endometrium(>9 mm).

WSKAZANIA DO REGENERACJI ENDOMETRIUM:

• atrofia endometrium,

• zrosty wewnątrzmaciczne (zespół Asheermanna),

• niepowodzenia impantacyjne,

• przewlekłe zapalenie endometrium

• poronienia nawykowe.
  

Referencje:

1. Fraidakis M, Giannakakis G, Anifantaki A, Skouradaki M, Tsakoumi P, Bitzopoulou P, Kourpa S, Zervakis A, Kakouri P. Intraovarian Platelet-Rich Plasma Injections: Safety and Thoughts on Efficacy Based on a Single Centre Experience With 469 Women. Cureus. 2023 May 7;15(5):e38674. doi: 10.7759/cureus.38674. PMID: 37288228; PMCID: PMC10243509.

2. Garavelas A, Mallis P, Michalopoulos E, Nikitos E. Clinical Benefit of Autologous Platelet-Rich Plasma Infusion in Ovarian Function Rejuvenation: Evidence from a Before-After Prospective Pilot Study. Medicines (Basel). 2023 Feb 27;10(3):19. doi: 10.3390/medicines10030019. PMID: 36976308; PMCID: PMC10056078

3. Robabe Hosseinisadat, Alireza Farsi Nejad, Frough Mohammadi, Intra-ovarian infusion of autologous platelet-rich plasma in women with poor ovarian reserve: A before and after study, European Journal of Obstetrics & Gynecology and Reproductive Biology, Volume 280, 2023, Pages 60-63, ISSN 0301-2115,

4. Zaher Merhi, Marco Mouanness, Ruoyu Wang, Serin Seckin, Intraovarian Platelet-rich Plasma Administration Induced Spontaneous Ovulation in an Anovulatory Woman With PCOS, JCEM Case Reports, Volume 1, Issue 2, March 2023